افسردگی فصلی یکی از انواع افسردگی است که بیشتر با شروع شش ماهه دوم سال و کاهش میزان نور خورشید بروز پیدا می‌کند. بااین‌حال نوع نادرتری از افسردگی‌فصلی نیز در فصل تابستان ایجاد خواهد شد. می‌توان گفت که بسیاری از نشانه‌های این اختلال با اختلال افسردگی عمده یکسان است و تنها چیزی که بین آن‌ها تفاوت ایجاد می‌کند این است که افسردگی‌های فصلی معمولاً با شروع فصل خاصی ایجاد خواهند شد و پس‌ازآن نیز از بین خواهند رفت. با توجه به تأثیری که ابتلای به افسردگی فصلی در توانایی کار و لذت بردن فرد از محیط اطراف باقی خواهد گذاشت بهتر است برای درمان این اختلال از یک مشاور کمک بگیرید و یا نکاتی را برای پیشگیری از بروز آن آموزش ببینید. ما نیز در این مطلب راجع به افسردگی فصلی، علل و راه‌های درمان آن صحبت خواهیم کرد.

منبع : افسردگی فصلی در پاییز و زمستان

تعریف افسردگی فصلی

افسردگی فصلی که به‌اختصار SAD نامیده می‌شود یکی از انواع بیماری افسردگی عمده است که در برخی از فصول خاص سال به‌ویژه پاییز و زمستان اتفاق خواهد افتاد. میزان شیوع این اختلال در ساکنین کشورهایی که از خط استوا دور هستند بیشتر خواهد بود زیرا یکی از اصلی‌ترین دلایلی که برای بروز این اختلال در نظر گرفته می‌شود کاهش میزان نور است که این مسئله در این کشورها بیش از سایرین دیده می‌شود. برای آشنایی با سایر انواع افسردگی کلیک کنید.

نشانه‌های افسردگی فصلی ( به ویژه در پاییز و زمستان )

نشانه‌های افسردگی فصلی تفاوت چندانی با نشانه‌های اختلال افسردگی عمده ندارد و با توجه به اینکه یکی از زیرشاخه‌های اختلال افسردگی است این موضوع چندان دور از انتظار نخواهد بود. بااین‌حال برخی از نشانه‌های افسردگی نظیر احساس خستگی و رخوت و یا میل به استفاده از کربوهیدرات‌ها در این اختلال بیش از افسردگی عمده است. در ادامه اصلی‌ترین نشانه‌های افسردگی را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

• اصلی‌ترین نشانه این است که شروع اختلال در فصل مشخصی از سال است و با پایان آن، نشانه‌های افسردگی نیز به‌تدریج کاهش می‌یابند.
• احساس خستگی و بی انرژی بودن که معمولاً با خوابیدن نیز از بین نمی‌رود
• افزایش ساعات خواب فرد
• افزایش اشتها و وزن؛ به‌ویژه تمایل به استفاده از هیدرات‌های کربن
• در اکثر ساعات روز و تقریباً هرروز فرد احساس دلگیری و غم دارد
• فعالیت‌ها و موضوعاتی که پیش‌تر برای فرد جالب بوده‌اند جذابیت خود را از دست خواهند داد.

البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که افسردگی‌های فصلی تابستانی معمولاً بیشتر با نشانه‌های اضطرابی همچون کمبود خواب، کاهش اشتها، تحریک‌پذیری و یا احساس اضطراب خود را نشان می‌دهند. برای آشنایی بیشتر با نشانه های افسردگی شدید کلیک کنید.

علل افسردگی فصلی

دلایل ابتلا به افسردگی فصلی هنوز چندان مشخص نشده است. بااین‌حال برخی فرضیه‌ها دراین‌باره مطرح است که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به کاهش نور اشاره کرد. ازجمله مهم‌ترین دلایل ابتلا به افسردگی فصلی می‌توان موارد زیر را بیان کرد.

افزایش ملاتونین

ملاتونین یا هورمون تاریکی نام انتقال‌دهنده عصبی است که با تاریک شدن هوا و کاهش میزان نور از مغز فرد ترشح می‌شود و باعث احساس خواب‌آلودگی در وی خواهد شد. با رسیدن به شش‌ماهه دوم سال و کاهش نور خورشید، میزان ملاتونین در بدن فرد بیشتر می‌شود و این عامل می‌تواند باعث احساس خواب‌آلودگی و خستگی شدید شود. با توجه به اینکه احساس خواب‌آلودگی و رخوت از اصلی‌ترین نشانه‌های افسردگی فصلی است روانشناسان معتقدند که کاهش نور و افزایش میزان ملاتونین باعث بروز این بیماری می‌شود.

کاهش سروتونین

برخی پژوهش‌ها نشان داده است که مغز افراد درگیر با افسردگی فصلی مقدار کمتری سروتونین ترشح می‌کند و یا دوام این ماده در بخش‌های مختلف مغز فرد کم است. با توجه به اینکه سروتونین را می‌توان اصلی‌ترین انتقال‌دهنده عصبی در تنظیم خلق فرد دانست کاهش آن می‌تواند ارتباط مستقیمی با ابتلای وی به افسردگی داشته باشد.

علل ژنتیکی و سابقه بیماری

بروز افسردگی فصلی در افرادی که آمادگی ژنتیکی برای ابتلا به این اختلال را دارند به‌مراتب بیش از افرادی است که این زمینه را ندارند. علاوه بر عوامل ژنتیکی سابقه ابتلا به اختلال افسردگی اساسی و یا سایر مشکلات خلقی می‌تواند فرد را درزمینهٔ ابتلا به افسردگی فصلی آسیب‌پذیر نماید.

آیا افسردگی فصلی خطرناک است؟

در پاسخ به این سؤال باید گفت این بیماری نمی‌تواند خطر جدی برای فرد ایجاد کند بااین‌حال بزرگ‌ترین آسیب آن این است که باعث کاهش بهره‌وری و توانایی فعالیت فرد می‌شود. علاوه بر این تا زمانی که برای درمان آن اقدام نکنید حالت راجعه داشته و با شروع فصل پاییز و زمستان مجدداً بروز پیدا خواهد کرد. به همین خاطر روانشناسان معتقدند که بهتر است برای درمان این اختلال اقدام نمایید. توجه داشته باشید که به میزانی که شما دوره‌های بیشتری از افسردگی را تجربه کنید احتمال افزایش شدت و بازگشت‌های سریع‌تر این بیماری بیشتر خواهد شد. همچنین طولانی شدن سابقه ابتلا به این اختلال معمولاً با دریافت نتیجه از درمان رابطه عکس دارد. درصورتی‌که احساس می‌کنید توانایی خروج از منزل برای شرکت در جلسات مشاوره را ندارید می‌توانید از مشاوره تلفنی استفاده نمایید.

درمان‌های افسردگی فصلی

با توجه به فرضیاتی که در ارتباط با دلایل ابتلا به افسردگی فصلی وجود دارد، درمان‌های مختلفی برای این بیماری تهیه شده است که بر اساس تحقیقات صورت گرفته تمامی آن‌ها نتیجه‌بخش خواهند بود. با توجه به شرایط هر بیمار و دلایل ابتلای او به این اختلال می‌توان از یکی از این روش‌ها استفاده کرد. برای دریافت درمان افسردگی کلیک کنید.

نوردرمانی

اصلی‌ترین درمان برای اختلال افسردگی فصلی بر اساس قوی‌ترین فرضیه در علل این اختلال یعنی افزایش سطح ملاتونین شکل‌گرفته است. نوردرمانی فرض می‌کند که مشکل اصلی فرد کاهش دریافت نور است و این موضوع باعث افزایش ملاتونین و افسردگی در فرد شده؛ درنتیجه برای درمان از نورهای مصنوعی استفاده می‌شود که فرد در چند نوبت از روز و هر بار برای چند ساعت آن را دریافت کرده و به دنبال دریافت آن میزان ملاتونین و به‌تبع آن افسردگی فرد کاهش می‌یابد.

دارودرمانی

همان‌طور که گفته شد کاهش میزان سروتونین در مغز یکی از دلایل ابتلا به افسردگی فصلی است به همین خاطر معمولاً یکی از درمان‌هایی که برای این اختلال به کار برده می‌شود استفاده از داروهای شیمیایی است که باعث افزایش سطح سروتونین در مغز فرد می‌شوند.

اگرچه استفاده از داروهای اعصاب می‌تواند نشانه‌های اختلال را در فرد کاهش دهد اما به این نکته توجه داشته باشید که این داروها هرگز باعث درمان اختلال فرد نمی‌شوند و همچنین پس از مدتی مغز نسبت به آن‌ها مقاومت پیداکرده و فرد مجبور است برای دریافت نتیجه میزان مصرف را افزایش دهد. به همین خاطر معمولاً توصیه می‌شود که از درمان‌های دارویی در کنار سایر درمان‌ها استفاده شود.

روان‌درمانی

درمان شناختی-رفتاری یکی از انواع روان‌درمانی است که برای اختلال افسردگی فصلی به کار برده می‌شود. در این درمان به فرد کمک می‌شود برخی از رفتارهای مناسب برای بهبود این بیماری نظیر ورزش کردن منظم را در برنامه روزانه خود قرار دهد و علاوه بر این بر افکار و باورهای غلط فرد نیز تأکید داشته و سعی می‌کند تا دیدگاه‌های ناامیدانه را از بین ببرد. برای دریافت مشاوره افسردگی کلیک کنید.

برای دریافت مشاوره در زمینه افسردگی می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول